දඹානේ ආදිවාසී ප්‍රජාව පාර්ලිමේන්තු මහ මැතිවරණයට ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීම වර්ජනය කර තිබේ. මේ අතර තමන්ගේ මානව හිමිකම් කඩවුන බව ප්‍රකාශ කරමින් වන්නිලා ඇත්තො පූර්ණ පරීක්ෂණයක් රජයෙන් ඉල්ලති.
පාර්ලිමේන්තුවට උසාවියට පමණක් නොව විදේශ රටවලට පවා ගමන් කරන විටත් රැගෙන යන, මේ තාක් කිසිම ඡන්දයක දී ගැටලුවක් නොවුන කෙටේරිය සහිතව ඡන්දය පාවිච්චි කිරීමට යෑමට දඹාන කනිෂ්ඨ විද්‍යාල ඡන්ද මධ්‍යස්ථානයේ නිලධාරියා දඹානේ ආදි වාසී උප නායක ගුණ බණ්ඩියා වෙත ඉඩ නොදීම නිසා දඹාන ආදි වාසීහු අද උදේ (14) මෙම තීන්දුව ගෙන තිබුණහ.
තමන්ගේ පියාණන් වූ තිසා හාමිගේ අවධියේ සිට පසුගිය මැතිවරණය දක්වා සෑම මැතිවරණයක දීම තමන් ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමට ගියේ සිය විරිගයේ අනන්‍ය සංකේතය වූ කෙටේරියත් කරේ රඳවාගෙන බවත් මේ සිදුවන්නේ ස්වකීය මානව අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය වීමක් බවත් මේ සම්බන්ධව අප කළ විමසීමක දී ආදිවාසී නායක වන්නියලා ඇත්තෝ පැවසූහ.
ඔහු පෙන්වා දෙන්නේ නිලධාරියෙක් වෙත වගකීමක් පවරන විට ඔහුගේ හිස පමණක් නොව හිස ඇතුළේ මොළයක් තිබේ දැයි විමසා බලන්නට වගකිව යුත්තන් කටයුතු කළ යුතු බවය.
අප කළ විමසීමක දී වන්නියල ඇත්තෝ තත්ත්වය මෙසේ පැහැදිළි කළහ.
චන්දය දාන්න ගියාම ආදිවාසීන්ගේ අනන්‍ය සංස්කෘතික සංකේතය වෙච්චි කෙටේරිය ඉවත් කරලා ඇවිත් ඡන්දය දාන්න කියලා තියනවා. ඒ නීතිය ගෙනත් තියෙන්නේ දඹාන කනිෂ්ඨ විද්‍යාලයේ අපිට හිමි ඡන්ද මධ්‍යස්ථානයේ ස්ථානභාර නිලධාරියා.
එතනින් පෙනුනේ මේකයි. වරිගෙ උප නායක ඇත්තොයි ආදි වාසී ඇත්තන් සහිත කට්ටියම ඡන්දය දාලා නෑ. මේ තත්ත්වය නිසා ආදිවාසී වරිගයේ ඇත්තන් ගොඩක් දෙනෙක් ඡන්දය ප්‍රකාශ කරනවා අඩුයි.
මේ තහංචිය දැම්මේ අපේ පරම්පරාවටමයි. මේ රටේ මෙතෙක් තිබුණ හැම ඡන්දයටම ආදිවාසී ඇත්තන් ගියේ කෙටේරියත් අරන්. මගේ තාත්තගේ කාලයේ ඉඳන් කෙටේරිය ඡන්දය දාන්න ඒක බාධාවක් වුනේ නෑ. මේ තියන වාතාවරණයත් එක්ක ආදි වාසී ඇත්තන්ගේ සියලුම අයිතිවාසිකම් ඉවත් වෙනවා කියන එකනෙ මේ පෙනෙන්නේ. නිලධාරීන් විදිහට එයාලා හිතන්න ඕන ආදි වාසියෙක් කීවම ඒ අයගේ චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර සිරිත් විරිත් තියනවා කියලා. ඒ අයගේ පාරම්පරික උරුමය ගැන ඔවුන්ට අවබෝධයක් තියෙන්න ඕන.
අපට හිතෙන්නේ මේ වගේ අයට වගකීම් පවරනකොට ඔලුවක් විතරක් නෙමෙයි ඔළුව ඇතුළෙ මොළයකුත් තියන මිනිහෙකුටයි ඒ වගකීම දෙන්න ඕන. එහෙම නැතිවුනොත් ඒක ලොකු ප්‍රශ්නයක්. විශාල පාඩුවක් මේ සිද්ධ වුනේ. මේ රටේම ආදිවාසීන් ලක්ෂ 05ක් විතර ඉන්නවා. මේ අවනඩුව සිද්ධ වුනේ දඹානේ. අපි අනෙක් ගම්වල පණිවිඩයක් දැම්මේ නෑ. ඒත් දඹානේ ගොඩක් අය ඡන්දෙ දාන්නේ නෑ. දඹානේ පවුල් 465ක් තිබෙනවා. ඉන් දෙකෙන් පංගුවක් පමණ ඉන්නේ අපේ කට්ටිය.
මින් පෙර ඡන්දයකට නොව සමාජයේ ඕනෑම තැනක හෝ විදේශයක හැසිරීමේ දී කෙටේරිය බාධාවක් නොවූ අයුරු වන්නිලා ඇත්තෝ පෙන්වා දුන්හ.
මින් පෙර කිසිම බාධාවක් වුනේ නෑ. මේ ඡන්දෙට විතරක් නෙමෙයි උසාවියට යනවා. පාර්ලිමේන්තුවට යනවා. විදේශ රටවලට යනකොට අරන් යනවා. එහෙම තියෙනකොට මේ වගේ තහංචියක් පැනවීම වැරදියි.
මේ සම්බන්ධව මහියංගනය පොලිසියට කතා කළා. මේක මිනිස් අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝණය කිරීමක්. මම කියන්නේ මේ අය ගැන පරීක්ෂණයක් තියෙන්න ඕන.
වන්නිලා ඇත්තෝ මානව හිමිකම් කඩවීම පළිබඳ පරීක්ෂණයක් ඉල්ලා සිටියහ. ඔහු වැඩිදුරටත් මෙසේ කීවේය.
ජන කොට්ඨාසවලින් පිළිගත්ත ජන වර්ගයක් තමයි ලෝකයේ ආදි වාසීන් කියලා කතා කරන්නේ . මේ රටේ පාලකයින් මේ ජන කොට්ඨාස ගැන හිතන්න බැරිනම් ඒක ලොකු වැරැද්දක්. ඒ සම්බන්ධව ඔවුන්ට මතක් කර දීම අවශ්‍යයයි.”
මේ අත්දැකීමට මුහුණ දුන් ආදිවාසී උප නායක, වන්නියලා ඇත්තන්ගේ වැඩිමල් පුත් ගුණබණ්ඩියා සිද්ධිය මෙසේ විස්තර කළේය.
අපි දන්නවා මේක ඡන්ද මධ්‍යස්ථානයක්. අපි දන්නවා එතන නීතියක් තියනවා. අපි ඒ නීතියට ගරු කරනවා. නමුත් මේක අපේ සංස්කෘතිය. ඒක අපේ සම්ප්‍රදාය. අපි උදෙන්ම ඡන්දය දාන්න ගියා. ගියාට පස්සේ අපිට කිව්වා කෙටේරිය අරන් යන්න තහනම්. කෙටේරිය පැත්තකින් තියලා ඇවිත් ඡන්දය දාලා යන්න යන්න කියලා. අපිට මේ කෙටේරිය එළියෙ හරි පාරේ හරි තියන්න බෑ. මේක කරේ තියාගන්න එක අපේ සම්ප්‍රදාය. එහෙම ගිහින් ඡන්දය දෙන්න තහනම් නම් ඉතින් අපි ආපහු යන්නම් කියලා ආපහු එන්න ආවා.
ඒක ඒ අයගේ රාජකාරි. මේක අපේ සම්ප්‍රදාය. අපට අපේ අයිතිවාසිකම් නැතිනම් වැඩි දෙයක් කතා කළේ නෑ. මෙතුවක් කාලයක් තිබ්බ හැම ඡන්දයකදිම අපි ඡන්දය දාන්න ගියේ කෙටේරියත් අරන්.
මේ සිද්ධියෙන් පස්සේ මම හිතන්නේ වැඩි දෙනෙක් ඡන්දය දාන්න යන එකක් නෑ. එතන ලොකු අසාධාරණයක් සිද්ධ වුනා. ගුණ බණ්ඩියා පැවසුවේය.
Update :
කෙසේවෙතත් මධ්‍යස්ථාන භාරකාර නිලධාරීතුමන් නැවත උපනායකතුමන් ඇතුළු පවුලේ පිරිසට පොරව රැගෙන යාමට අවසර ලබාදී ඇති අතර ඔවුන් ඡන්දය ප්‍රකාශ කර ඇති බව වාර්තා වනවා.